Dnia 29 września br. odbyła się w Tuchowie sesja naukowa pt. „Ormianie w Rzeczypospolitej”. Zgodnie z zaplanowanym wcześniej programem, sesja została poprzedzona zwiedzaniem naszego miasta, historycznym szlakiem rodu Theodorowiczów.

W spacerze po Tuchowie wzięli udział zaproszeni prelegenci, nasi sympatycy i osoby z Towarzystwa Miłośników Tuchowa. Wyruszyliśmy spod Domu Kultury i przez tuchowski rynek przeszliśmy pod kościół św. Jakuba, gdzie Maria Rozwadowska brała ślub z Janem Theodorowiczem w 1904 roku. Potem na chwilę zatrzymaliśmy się pod ratuszem i figurą św. Floriana, a następnie ruszyliśmy dawną ulicą Dworską do Parku Rozwadowskich, gdzie dziś znajduje się szkoła im. Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem. Naszym gościom przybliżono historię tego miejsca i odbyło się też krótkie spotkanie z dyrektorem szkoły Bogusławem Harańczykiem.

Na całej zaplanowanej trasie zwiedzania, przybliżono historię naszego miasteczka, a szczególnie losów osiadłego w Tuchowie ormiańskiego rodu Theodorowiczów, którzy od 1928 roku byli właścicielami miasta. Kolejnym etapem było zwiedzanie kaplicy Rozwadowskich, gdzie również pochowane są osoby z rodziny Theodorowiczów herbu Serce. Potem zaprosiliśmy naszych gości na obiad, a następnie udaliśmy się do Domu Kultury gdzie na sali widowiskowej rozpoczęła się sesja naukowa z udziałem przybyłych na spotkanie gości i zaproszonych prelegentów. Warto dodać, że udział w tuchowskich uroczystościach zapowiedział Jego Ekscelencja Ambasador Republiki Armenii w Polsce – Pan Edgar Ghazaryan, niestety z powodu ważnych spraw rodzinnych musiał nagle wyjechać do Armenii i odwołać swój zapowiedziany wcześniej przyjazd do Tuchowa.

Na sesji przygotowany referat wygłosił pan dr Franciszek Wasyl, który jest pracownikiem Katedry Judaistyki we Wrocławiu, doktorat obronił na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Historycznym w 2012 r. – aktualnie zajmuje się tematyką ormiańską. Naszą prelegentką była też pani Hripsime Mamikonyan, która jest doktorantką i obecnie pisze pracę o Symeonie Lehacym pod kierunkiem profesora Krzysztofa Stopki z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obydwa wystąpienia były bardzo ciekawe – dr Franciszek Wasyl przybliżył zebranym ciekawą historię galicyjskiego miasteczka Kuty oraz jego ormiańskiej społeczności, demografii i związków małżeńskich, które tam zawierano. Pani Hripsime Mamikonyan przybliżyła nam postać Symeona Lehacego ormiańskiego podróżnika z Zamościa. Dzięki temu mogliśmy przenieść się w czasie do XVII wieku i prześledzić niezwykle ciekawą wędrówkę tego człowieka w oparciu o zebrane wiadomości nie tylko w polskich archiwach, ale też na podstawie dokumentów z Wiednia a nawet Wenecji, co wzbudziło wśród uczestników szczególne zainteresowanie. Wykłady prelegentów były poparte prezentacją multimedialną zdjęć, dokumentów i szczegółowych wykresów, które zaprezentowano podczas prelekcji na ekranie. Kolejnym prelegentem był prezes Zarządu TMT – Tomasz Wantuch, autor wielu publikacji o historii naszego miasta i jeden z głównych organizatorów tej sesji. Przybliżył zebranym historię rodu Theodorowiczów do 1945 roku, odnosząc się do ich pochodzenia od dawnych książąt Armenii i rycerzy ormiańskich. Wspomniał też o heraldyce rodu, ich przybyciu do Polski, powodach osiedlenia się w Kamieńcu Podolskim i kresowych miastach Rzeczypospolitej. Zaznaczył także wyraźny akcent ormiański w Tuchowie, czyli wystąpienie arcybiskupa Józefa Theodorowicza podczas koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Tuchowskiej. Wspomniano także o powodach przyjazdu i osiedlenia się na stałe Theodorowiczów w Tuchowie.

Kolejnym etapem uroczystości ormiańskich w naszym mieście, było otwarcie wystawy pt. „Tuchowskie dziedzictwo rodu Theodorowiczów”. Tu niezwykłą niespodzianką było zaprezentowanie nagrań z głosem nieżyjącego od dawna Ludwika Theodorowicza – Ormianina polskiego, w przeszłości bardzo silnie związanego z Tuchowem. Następnie kurator wystawy opowiedział gościom o zaprezentowanych tu eksponatach, które udało mu się zgromadzić i pokazać zwiedzającym, w tym także unikatowe książki, listy i fotografie, a nawet stary kufer podróżny Janiny Theodorowiczowej. Potem jeszcze zadawano pytania naszym prelegentom, a dopełnieniem tego były rozmowy z naszymi gośćmi toczące się w bardzo dobrej i przyjaznej atmosferze.

Nie był to jeszcze koniec niespodzianek, gdyż na prośbę zebranych pani Hripsime Mamikonyan recytowała po ormiańsku wiersz, zaś wszyscy zgromadzeni nagrodzili to gorącymi brawami. Na zakończenie ciekawego spotkania w muzeum, wszystkim przybyłym przekazaliśmy prezent, czyli książkę pt. „Ormianie polscy w opisach i obrazach”, podarowaną od współorganizatora uroczystości, a więc Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich. Tutaj znowu pani Hripsime Mamikonyan zaskarbiła sobie naszą wielką sympatię wpisując w książce pozdrowienia po polsku i ormiańsku, co bardzo się spodobało wszystkim gościom. Można zauważyć, iż uroczystości, które odbyły się w naszym miasteczku dobrze wróżą na przyszłość w relacjach polsko-ormiańskich, gdyż planujemy z naszymi przyjaciółmi zorganizować jeszcze „Dzień ormiański w Tuchowie” i spotkanie z kulturą ormiańską.

Przypominamy też wszystkim chętnym, iż wystawa „Tuchowskie dziedzictwo rodu Theodorowiczów” będzie otwarta w Muzeum Miejskim w Tuchowie do 28 listopada i została objęta patronatem Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Zapraszamy wszystkich serdecznie do odwiedzenia tej ciekawej ekspozycji.

Zarząd TMT